Depolamalı Elektrik Üretim Tesisleri için yeni Önlisans başvuru alımı geçici olarak durdurulmuştur.

 

Değerli Müvekkillerimiz ve Çalışma Arkadaşlarımız;

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’nde yaptığı değişiklik ile, depolamalı elektrik üretim tesisleri için yapılacak Önlisans başvuru alımlarını geçici olarak durdurmuştur. 14 Ekim 2023 Tarihli ve 32339 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’ndeki değişiklikler kapsamında ayrıca bir kısım Önlisans yükümlülükleri kaldırılmış ve Rüzgâr Enerjisi Santrali (“RES”) sahasına konu taşınmaz üzerinde kullanım hakkı sahibi olanlara lisanssız elektrik üretim tesisi kurma hakkı getirilmiştir. Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’nde yapılan değişikliklere ilişkin detaylar aşağıdaki gibidir:

1- Sisteme Bağlanabilecek Kapasite Raporlarının Yayımlanması ve Üretim Tesislerine Kapasite Tahsisi

Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin 12’nci maddesinde yapılan değişiklikle birlikte TEİAŞ; gelecek beş ve on yıllık süreler için bağlantı noktasına göre ve/veya bölgesel bazda sisteme bağlanabilecek bölgesel üretim tesisi kapasitelerine ilişkin raporu her yıl 1 Ekim tarihine kadar EPDK ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na bildirmek ve kendi internet sitesinde yayımlamakla yükümlü kılınmıştır. Bu raporda, güneş veya rüzgâr enerjisi kaynaklı üretim tesisleri için tahsis edilen kapasite ayrı bir şekilde belirtilecektir. Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı (“YEKA”) için yapılacak başvurular, söz konusu raporun kapsamı dışındadır.

TEİAŞ tarafından hazırlanacak raporda belirlenen toplam kapasiteden; rüzgâr veya güneş enerjisi için ayrıca tahsis edildiği belirtilen kapasitenin,

1. Rüzgâr veya güneş enerjisine dayalı üretim tesisi kurmak amacıyla yapılacak önlisans başvurularına,
2. Rüzgâr veya güneş enerjisine dayalı üretim lisansı sahibi firmalar tarafından yapılacak kapasite artış taleplerine,
3. Hibrit elektrik üretim tesisi kurmak amacıyla yapılacak başvurular ile Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği madde 5(1)(h) kapsamında iletim seviyesinden sisteme bağlanacak üretim tesisi başvurularına

göre ayrılması ve tahsisi, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (“Kurul”) tarafından alınacak karar ile belirlenecektir. Bu kapsamda hibrit elektrik üretim tesisleri için belirlenecek kapasite; ana kaynağı rüzgâr veya güneş olan proje yahut tesisler ile yardımcı kaynağı rüzgâr veya güneş olmayan proje yahut tesisler için uygulanmayacaktır.

Yukarıda belirtilenler dışında kalan bağlanabilir kapasiteden; depolamalı elektrik üretim tesisi mevzuatı kapsamındaki Önlisans başvuruları ve üretim lisansı tadil başvuruları için ayrılacak kapasite, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nca alınacak karar ile belirlenecektir.

Özetle, TEİAŞ’ın hazırladığı kapasite raporlarının EPDK tarafından incelenmesi ve değerlendirilmesi sonucunda; güneş veya rüzgâr enerjisine dayalı elektrik üretim tesisleri, depolamalı elektrik üretim tesisleri, hibrit elektrik üretim tesisleri ve Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği madde 5(1)(h) kapsamında yapılacak başvurular için ayrılacak kapasitenin belirlenmesi ve tahsisi, Kurul tarafından alınacak karar ile gerçekleşecektir. 

Bu değişiklikler çerçevesinde yeni başvuruların alınacağı tarih, Kurul tarafından alınacak bir karar ile belirlenecek ve ilan edilecektir.

2- Depolamalı Elektrik Üretim Tesisleri için Yeni Önlisans Başvuru Alımının Geçici Olarak Durdurulması

Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’ne eklenen Geçici Madde 41 uyarınca, yukarıda açıkladığımız değişiklikler kapsamında başvuruların alınacağı tarihi gösteren bir karar Kurul tarafından alınarak yayımlanıncaya kadar, EPDK tarafından depolamalı elektrik üretim tesislerine ilişkin yeni Önlisans başvurusu alınmayacaktır. Mevcut üretim tesislerine depolama ünitelerinin eklenmesine ilişkin lisans tadil taleplerinin alınması da bu kapsamda durdurulmuş bulunmaktadır.

Ayrıca, bahse konu Geçici Madde 41 hükümlerine göre TEİAŞ; 2023 yılını takip eden beş yıllık ve on yıllık süreler için sisteme bağlanabilecek bölgesel üretim tesisi kapasitelerine ilişkin raporu 01.04.2024 tarihine kadar hazırlayarak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile EPDK’ya bildirmek ve kendi internet sitesinde yayımlamak ile yükümlü kılınmıştır.

3- RES Sahasına Konu Taşınmaz Üzerinde Kullanım Hakkı Sahibi Olanlara Lisanssız Elektrik Üretim Tesisi Kurma Hakkı Tanınması

Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği madde 14(4)’te yapılan değişiklik ile, Rüzgâr Enerjisi Santrali (RES) sahasına konu taşınmaz üzerinde kullanım hakkı sahibi olanlara, bu arazi üzerinde lisanssız elektrik üretim tesisi kurma hakkı tanınmıştır. Bu kapsamda yapılacak lisanssız elektrik üretim tesisi başvuruları, Enerji İşleri Genel Müdürlüğü tarafından teknik değerlendirmesinin uygun bulunması ve ilgili RES üretim lisansını ve/veya başka lisanslı üretim tesisini etkilememesi şartıyla kabul edilebilecektir.

Değişiklik öncesinde, RES sahası üzerinde lisanssız elektrik üretim tesisi kurma hakkı, yalnızca taşınmaz malikine tanınmış bir hak idi.

4- Bir Kısım Önlisans Yükümlülüklerinin Kaldırılması

Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği madde 17(1)(a) hükmünde yapılan değişiklik ile, Önlisans sahibi firmaların Önlisans süresi içerisinde yerine getirmek zorunda olduğu bir kısım yükümlülükler kaldırılmıştır. Kaldırılan yükümlülükler ve ilgili oldukları elektrik üretim tesisi türleri aşağıdaki şekildedir:

1. Hidroelektrik Santralleri: Su tutma alanları ile ilgili olarak kamulaştırma kararının alınması.
2. Yerli Madenler ve İthal Kömüre Dayalı Termik Santral Projeleri: Kül sahaları için kamulaştırma kararlarının ve/veya orman ön izinlerinin alınması.
3. Nükleer Santraller: Üretim tesisinin kurulacağı sahaya ilişkin tahsis işlemlerinin yapılması.

Bunlara ek olarak, yükümlülüğü bulunan tüzel kişiler tarafından 31.12.2025 tarihine kadar sunulan orman ön izinleri, Önlisans kapsamında alınan orman izni olarak değerlendirilecektir.

5- Önlisans Tadil Başvurusu Yükümlülüklerinde Yapılan Değişiklik

Önlisans tadil başvuruları kapsamında tadil işleminin yapılabilmesi için öngörülen yükümlülüklerden biri, “Çevresel Etki Değerlendirmesi (“ÇED”) Yönetmeliği kapsamında gerekli olan kararın alınması amacıyla ilgili kurumlara başvuru yapıldığına ilişkin belgenin EPDK’ya sunulması” şeklindedir. 14 Ekim 2023 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren değişiklikler kapsamında, ilgili belgenin EPDK’ya sunulmasına dair yükümlülük için öngörülen süre, ilgili tüm fıkralarda 45 gün olarak yeniden belirlenmiştir (Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği Madde 18(5), 18(8) ve 18(13)). Bu 45 günlük süre, Önlisans tadil başvurusuna ilişkin Uygun Bulma Kurul kararının veya ilgili ana hizmet birimi işleminin Önlisans sahibine tebliğ edildiği tarihten itibaren başlayacaktır. ÇED Yönetmeliği uyarınca zorunlu olan kararın alınması için ilgili kurumlara başvuru yapıldığına dair belgenin, bahse konu 45 günlük yasal süre içerisinde EPDK’ya sunulması kaydıyla, Önlisans tadil işlemi yapılacaktır.

6- Lisans Tadil Başvuruları için Getirilen Yeni Yükümlülük

Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’nde 14 Ekim 2023 tarihinde yapılan değişiklikler ile, lisans tadil başvuruları kapsamında gerekli tadil işleminin yapılabilmesi için, başvuran lisans sahiplerinin yerine getirmesi gereken yeni bir yükümlülük yürürlüğe girmiştir.

Buna göre; lisans tadil başvurusunda bulunan firmalar, lisans tadil başvurusunun uygun bulunduğuna ilişkin Uygun Bulma Kararı’nın kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren 45 gün içerisinde, Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamında gerekli olan kararın alınması için ilgili kurumlara başvuru yapmak zorundadır.

Değişiklik öncesinde, ÇED Kararı alınması amacıyla ilgili kurumlara yapılacak başvuruya ilişkin zamansal herhangi bir yükümlülük bulunmamakta; yalnızca Uygun Bulma Kararında belirtilen süre içerisinde nihai ÇED Kararının EPDK’ya sunulması zorunlu tutulmakta idi.

Bahse konu bu yeni yükümlülük için öngörülen süre, tüm fıkralarda 45 gün olarak belirlenmiştir (Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği Madde 24(4), 24(18) ve 24(19)). Bu 45 günlük süre, lisans tadil başvurusuna ilişkin Uygun Bulma Kararının başvurana tebliğ edildiği tarihten itibaren başlamaktadır. Lisans tadili kapsamında alınması gereken ÇED Kararı için 45 günlük yasal süre içerisinde ilgili kurumlara başvurulması ve alınan nihai ÇED Kararının ilgili Uygun Bulma Kurul Kararında ya da ana hizmet birimi işleminde belirlenen süre içerisinde EPDK’ya sunulması kaydıyla, lisans tadil işlemi yapılacaktır.

7- Tedarik Lisansı Sahibinin Lisans Yenileme Başvuru Süresine İlişkin Değişiklik

Yapılan değişiklik uyarınca; tedarik lisansı sahipleri, yapacakları lisans yenileme başvurularını, yürürlükteki lisans süresinin bitiminden en erken 12 ay, en geç 1 ay önce EPDK’ya yazılı olarak yapabilecektir. Değişiklik öncesinde tedarik lisansı sahipleri için özel bir düzenleme mevcut olmadığından, genel düzenleme olan “yürürlükteki lisans süresinin bitiminden en erken 12 ay, en geç dokuz ay önce başvuru yapılabilir” hükmü uygulanmakta idi. Getirilen değişiklik ile, tedarik lisansı yenileme başvurusunun, yürürlükteki lisans süresinin bitiminden en geç 1 ay öncesine kadar yapılabilmesinin önü açılmıştır.

8- TEİAŞ ve Dağıtım Şirketlerinin Yükümlülüklerinde Yapılan Değişiklikler

14 Ekim 2023 tarihinde Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği madde 31 ve 33’te yapılan değişiklikler sonucunda TEİAŞ ve Dağıtım Şirketlerine yeni yükümlülükler getirilmiştir:

1. TEİAŞ’ın sahip olduğu iletim lisansı kapsamındaki hak ve yükümlülükleri, Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin 31’inci maddesinde düzenlenmiştir. 14 Ekim 2023 tarihinde yapılan değişiklikler ile bahse konu 31’inci maddenin ikinci fıkrasının (o) bendi yürürlükten kaldırılmış, dolayısıyla TEİAŞ’ın bu bent ile düzenlenen “Üretim kapasite projeksiyonu ile yirmi yıllık Uzun Dönem Elektrik Enerjisi Üretim Gelişim Planını hazırlamak” şeklindeki yükümlülüğü de ortadan kalkmıştır. Söz konusu 31’inci maddenin ikinci fıkrasına yeni (s) bendi eklenmiş, bu yeni bent ile TEİAŞ’a yeni bir bildirim yükümlülüğü getirilmiştir. Bu kapsamda TEİAŞ; hibrit elektrik üretim tesislerindeki yardımcı kaynak ünitelerinin ölçüm sistemlerinden elde edilen yıllık üretim verilerini bir sonraki yılın Ocak ayının onuna kadar EPDK’ya, piyasa işletmecisine ve ana kaynağın hidrolik olması durumunda DSİ Genel Müdürlüğüne bildirmek ile yükümlü kılınmıştır.
2. Dağıtım Şirketlerinin dağıtım lisansı kapsamında sahip oldukları hak ve yükümlülükler, Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin 33’üncü maddesinde düzenlenmiştir. 14 Ekim 2023 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren değişiklikler ile, söz konusu 33’üncü maddenin ikinci fıkrasına yeni (aa) bendi eklenmiştir. Eklenen bu yeni bent ile, TEİAŞ ile aynı şekilde, dağıtım şirketlerine de yeni bir bildirim yükümlülüğü getirilmiştir. Buna göre dağıtım şirketleri; hibrit elektrik üretim tesislerindeki yardımcı kaynak ünitelerinin ölçüm sistemlerinden elde edilen yıllık üretim verilerini bir sonraki yılın Ocak ayının onuna kadar EPDK’ya, piyasa işletmecisine ve ana kaynağın hidrolik olması durumunda DSİ Genel Müdürlüğüne bildirmek ile yükümlü kılınmıştır.

9- Piyasa İşletim Lisansı Sahibi Tüzel Kişilerin Ortaklık Yapılarında Meydana Gelen Değişikliklerde Yeni Bildirim Yükümlülüğü

14 Ekim 2023 tarihinde yapılan değişiklikler kapsamında Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin 57’nci maddesinin ikinci fıkrasına eklenen ibare ile; Piyasa İşletim Lisansı sahibi tüzel kişilerin ortaklık yapılarında meydana gelen ve %4’ün altını temsil eden değişikliklere ilişkin yeni bir bildirim yükümlülüğü getirilmiştir. Buna göre; Piyasa İşletim Lisansı sahibi tüzel kişinin ortaklık yapısında %4’ün altını temsil eden bir doğrudan pay değişikliğinin gerçekleşmesi halinde, bu durumun, değişikliğin gerçekleştiği tarihten itibaren bir ay içerisinde EPDK Başvuru Sistemi üzerinden EPDK’ya bildirilmesi gerekmektedir.

Sorularınız ve detaylı bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Saygılarımızla.

 

Yasal Uyarı ve Kullanım Şartları: Bu bilgi notu yalnızca bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup hukuki mütalaa teşkil etmemektedir. Bu yazıda yer alan bilgilere dayanılarak yapılacak iş ve işlemlerden veya doğacak sonuçlardan dolayı SHN Hukuk ve Danışmanlık Bürosu yahut ortakları, avukatları, çalışanları veya ilişkili başka herhangi bir kişi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz; bu kapsamda SHN Hukuk ve Danışmanlık Bürosu hiçbir şekilde sorumluluk veya yükümlülük kabul etmez. Tüm hakları saklıdır.